Επουσιώδης Συναισθηματική Υποστήριξη | Εργαλείο Εξουσίας ;

Γράφει η Φιλίππα Αναστοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος

Η Συναισθηματική Υποστήριξη, αν και θεωρείται ουσιώδης για την ανθρώπινη ευημερία, μπορεί να πάρει μια σκοτεινή μορφή όταν εκμεταλλεύεται και εξαρτάται από τον ευάλωτο συναισθηματικά άλλον. Στον κόσμο των σχέσεων, η ικανότητα να προσφέρουμε και να λαμβάνουμε συναισθηματική υποστήριξη είναι κρίσιμη για την καλή ψυχική υγεία. Ωστόσο, όταν η συναισθηματική υποστήριξη μετατρέπεται σε μέσο εξουσίας, η δυναμική της σχέσης αλλοιώνεται, επηρεάζοντας αρνητικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τον κόσμο.

Στον κόσμο των σχέσεων, η συναισθηματική υποστήριξη είναι όντως πολύτιμη. Ωστόσο, όταν η ευαισθησία, η εμπάθεια και η αγάπη μετατρέπονται σε εργαλεία εξουσίας, η δυναμική της σχέσης αλλοιώνεται. Ο ένας αποκτά τον έλεγχο επί των συναισθημάτων του άλλου, διαμορφώνοντας την πραγματικότητά του και αποτρέποντας την αυτονομία του. Στην απλή του μορφή, η συναισθηματική υποστήριξη προσφέρεται με αγάπη, αφοσίωση και κατανόηση. Όταν, όμως, ο αναφέρων χρησιμοποιεί αυτήν τη δύναμη για να εξαρτήσει ή να ελέγξει τον άλλον, η σχέση αυτή μπορεί να μετατραπεί σε ένα παραπλανητικό παιχνίδι εξουσίας.

Στο πλαίσιο αυτό, η επικράτηση της συναισθηματικής υποστήριξης μετατρέπεται σε ένα μέσο που προωθεί την εξάρτηση και αποστειρώνει την αυτονομία, σε μια δύναμη που επιβάλλει πεποιθήσεις, επιλογές και συμπεριφορές. Ο αναφέρων καταλαμβάνει τον ρόλο του “προστάτη,” ελέγχοντας τη ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση του άλλου. Αντί να είναι μια σχέση ισότητας, η συναισθηματική δυναμική μετατρέπεται σε διαδικασία εξουσίας, όπου ο ένας κατέχει τα νήματα της συναισθηματικής ευημερίας του άλλου.

Στη συνέχεια, η εξουσία μπορεί να εκφραστεί με τον έλεγχο της πληροφορίας και των σχέσεων. Ο αναφέρων μπορεί να επιλέγει ποιες συναισθηματικές εκφράσεις είναι αποδεκτές και ποιες όχι, ενισχύοντας έτσι την αίσθηση υποκειμενικότητάς του. Η συνεχής απαίτηση για επιβεβαίωση και αναγνώριση από τον άλλον καταλήγει να δημιουργεί ένα κλίμα όπου η ελευθερία της έκφρασης είναι περιορισμένη.

Η κατάσταση αυτή είναι πολύ συχνά συνυφασμένη με ψυχολογική κακοποίηση, καθώς ο έλεγχος της συναισθηματικής υποστήριξης μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του άλλου. Ο υποκείμενος αισθάνεται συχνά πως πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες και τις προσδοκίες του αναφέροντος, ακόμη και αν αυτές δεν συμβαδίζουν με τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες.

Επομένως, η αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού απαιτεί κατανόηση, σεβασμό και επαγρύπνηση. Η επικοινωνία με ειδικούς της ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη στήριξη για να αντιμετωπίσει κανείς τις επιπτώσεις αυτής της διαταραχής στη ζωή του.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η συναισθηματική κατάχρηση εξουσίας, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί πρώτα η παράβαση και να ανοίξει ο διάλογος. Οι εμπλεκόμενοι θα ήταν σημαντικό να αντιμετωπίσουν ανοικτά τις δυσλειτουργίες και να αναζητήσουν επαγγελματική βοήθεια αν απαιτείται.

Συνοψίζοντας, η επουσιώδης συναισθηματική υποστήριξη, όταν χρησιμοποιείται ως μέσο εξουσίας, είναι επιβλαβής για την ψυχική υγεία και την ευημερία. Η διατήρηση υγιών και ισορροπημένων σχέσεων βασίζεται στην αμοιβαία σεβαστική στήριξη και όχι στον έλεγχο και την εξάρτηση.

Καθώς κλείνουμε αυτό το άρθρο, είναι σημαντικό να αναδείξουμε τη σημασία του να αντιμετωπίζουμε με ευαισθησία και σεβασμό τα θέματα της συναισθηματικής υποστήριξης και της εξουσίας στις σχέσεις μας. Η αμοιβαία σεβαστική στήριξη είναι το θεμέλιο μιας υγιούς σχέσης, ενώ η χρήση της συναισθηματικής φροντίδας ως εργαλείο εξουσίας μπορεί να έχει βαθιές συνέπειες.

Συνειδητοποιώντας τη σημασία της ενισχυμένης επικοινωνίας, του σεβασμού προς τον άλλον, και της αμοιβαίας υποστήριξης, μπορούμε να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα όπου η ευημερία και η ανάπτυξη είναι δυνατές. Ας επενδύσουμε λοιπόν στην ισχυρή συνδεσιμότητα, καθιερώνοντας την ενδυνάμωση και τη στήριξη ως βασικές αξίες στις σχέσεις μας. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργούμε μια κοινότητα που αναγνωρίζει τη δύναμη της αγάπης και της αμοιβαίας φροντίδας για τη δημιουργία ισχυρών και συνεπών σχέσεων.

Πηγές: 

https://doi.org/10.1037/tra0001200.supp 

https://doi.org/10.4324/9780429331053-40 

https://doi.org/10.1300/j135v07n02_04