Γράφει η Στέλλα Φουλούλη, απόφοιτη Ψυχολογίας
Η βία μπορεί να αποκτήσει ποικίλες μορφές και να αφήσει το στίγμα της σε άτομα διαφόρων ηλικιών, φύλων και κοινωνικών θέσεων. Ωστόσο, υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων στο κοινωνικό σύνολο που έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθούν στο επίκεντρο βίαιων συμπεριφορών και αγενών τρόπων μεταχείρισης, λόγω νοητικών ή σωματικών δυσκολιών. Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται με τον καθολικά αποδεκτό όρο, «άτομα με αναπηρία». Οι ειδικές περιστάσεις που κυριαρχούν στις ζωές αυτών των ατόμων, τα έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων συνύπαρξης με τους τυπικούς ανθρώπους για να μπορέσουν να προσαρμοστούν σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
Η προσπάθεια όμως αυτών των ανθρώπων για ένταξη, δε δείχνει να ευαισθητοποιεί ένα μεγάλο μέρος των μελών της κοινωνίας, που τους θεωρεί παιδιά ενός κατώτερου Θεού, με αποτέλεσμα να τους εκμεταλλεύεται, να τους κακομεταχειρίζεται και να τους αποφεύγει όσο περισσότερο μπορεί από τις συναναστροφές του. Μια σταδιακή περιθωριοποίηση επέρχεται και η ασφάλεια των ΑμεΑ περιορίζεται αισθητά. Η βία παίρνει μία άλλη μορφή, μια απάνθρωπη, μόνιμα κατακριτέα, δηλητηριασμένη από κακόβουλες σκέψεις και πράξεις που διοχετεύονται πάνω σε αυτούς τους ανυπεράσπιστους ανθρώπους. Το δίκαιο του ισχυρού έχει εισχωρήσει σε τέτοιο βαθμό στις αντιλήψεις του κόσμου που όλα πλέον γίνονται για μια υποτιθέμενη θεμελιώδη αλλαγή (επιθυμητή ανέλιξη και ποτέ πτώση!) στο κοινωνικό “status quo”. Οι καθολικές ανθρώπινες αξίες βλέπουμε να ποδοπατούνται και να ανοίγονται νέοι ορίζοντες για ατασθαλίες.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο 87 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν κάποια μορφή αναπηρίας από τους οποίους το 52% αισθάνεται ότι υφίστανται διακρίσεις και βία. Με σκοπό λοιπόν, την ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες, την ενεργή ενασχόλησή τους στην κοινωνία αλλά και την καταπολέμηση των διακρίσεων και της βίας, έχουν δημιουργηθεί προγράμματα ευαισθητοποίησης των πολιτών γύρω από τη σωματική ή τη νοητική αναπηρία. Επιπλέον, μεγάλες προσπάθειες γίνονται για την προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων τους.
Παρόλη ωστόσο, τη δράση των αρχών και των νομικών προσώπων, η εκμετάλλευση των ατόμων με αναπηρία αυξάνεται και πολλές φορές δεν αποδίδεται δικαιοσύνη. Η διαφορετικότητα σε επίπεδα σωματικής ή νοητικής δομής, κάθε άλλο παρά φόβο αποτελεί για την «τυπική» κοινότητα πολιτών. Τι έχουν οι αρτιμελείς άνθρωποι να φοβηθούν από άτομα με κάποια νοητική ή σωματική δυσκολία; Δεν είναι ο φόβος που τους εμποδίζει να τους αποδεχτούν, αλλά η έλλειψη υπομονής – η επικοινωνία και η εκπαίδευση απαιτούν περισσότερο χρόνο με τα ΑμεΑ άτομα-, η εγωκεντρική σκέψη και η αδιαφορία μετατρέπουν την κοινωνία σε μία ανώνυμη μάζα, χωρίς ενσυναίσθηση και συλλογικότητα αλλά με καχυποψία και αγένεια. Η βία ακολουθεί ως έκβαση της παραπάνω συμπεριφοράς. Μια δόση αφορμής είναι αρκετή για να παγιδέψει και να ονομάσει αποδιοπομπαίο τράγο άτομα που δεν έχουν τη δυνατότητα να προβάλουν αντίσταση σε καταστάσεις πέρα των δυνάμεών τους.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι βιασμοί ατόμων με αναπηρία, τα θύματα είτε δεν μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια είτε δεν καταλαβαίνουν (νοητικό ζήτημα) τι ακριβώς τους συμβαίνει. Επίσης, εκμεταλλεύσεις σε χώρους εργασίας ή σε σχολικά περιβάλλοντα θέτουν τα ΑμεΑ σε μειονεκτικές θέσεις. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα και με τα παραπάνω, παρατηρούμε πόσο εύκολα και ταυτόχρονα άδικα καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
https://www.amea.gov.gr/action
https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1137&langId=el