Γράφει η Σοφία Λύκου, φοιτήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας
Είναι εύκολο για τους ανθρώπους να απευαισθητοποιηθούν από φρικτά εγκλήματα, σε έναν κόσμο που κατακλύζεται συνεχώς από ειδησεογραφικά άρθρα και από το περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης. Η συνεχής έκθεση σε τέτοια περιστατικά, τα οποία μπορεί να κυμαίνονται από βίαια εγκλήματα έως φρικτές πράξεις σκληρότητας, θα μειώσει τελικά τη συναισθηματική μας απόκριση. Αυτό το φαινόμενο της απευαισθητοποίησης, προκαλεί κρίσιμες έρευνες σχετικά με την επιρροή των μέσων ενημέρωσης και τον ρόλο τους στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε αυτά τα εγκλήματα.
Η συνεχόμενη έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο είναι ένας από τους κύριους λόγους που οδηγείται κάποιος σε απευαισθητοποίηση. Καθώς τα ψηφιακά μέσα έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα και οι 24ωρες ειδήσεις έχουν γίνει πιο συνηθισμένα, οι άνθρωποι κατακλύζονται συνεχώς από λεπτομερείς φωτογραφίες και εμπεριστατωμένες εξηγήσεις φρικτών περιστατικών. Η επανειλημμένη έκθεση σε τέτοιο υλικό με την πάροδο του χρόνου μπορεί να αμβλύνει τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις, καθιστώντας πιο δύσκολο να βιώσουμε πραγματικό σοκ ή ενσυναίσθηση.
Ένας βιολογικός λόγος που εξηγεί αυτό το φαινόμενο είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει ένα ενσωματωμένο σύστημα προστασίας, που μας δίνει τη δυνατότητα να χειριζόμαστε υπερβολικά τα αισθητηριακά ερεθίσματα. Ο εγκέφαλός μας μπορεί ασυνείδητα να προσπαθήσει να προστατεύσει την ψυχική μας υγεία, απευαισθητοποιώντας τις συναισθηματικές μας αντιδράσεις, όταν εκτεθούμε σε μια συντριπτική ποσότητα βίαιων ή ενοχλητικών πληροφοριών. Μέσω αυτής της διαδικασίας, είμαστε σε θέση να διατηρήσουμε τη συναισθηματική μας ισορροπία, ενόψει της συνεχιζόμενης έκθεσης σε φρικτά εγκλήματα. Η απευαισθητοποίηση μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια μορφή αυτοάμυνας. Η ανθρώπινη ψυχή έχει την τάση να προστατεύεται από ενοχλητικά συναισθήματα. Οι άνθρωποι μπορεί άθελά τους να προστατεύονται από την ψυχολογική δυσφορία που διαφορετικά θα συνόδευε κάθε νέα πράξη βίας ή σκληρότητας, με το να απευαισθητοποιηθούν σε φρικτές φρικαλεότητες. Σε μια κοινωνία που γίνεται συνεχώς πιο βίαιη, αυτή η παρόρμηση για αυτοσυντήρηση βοηθά τους ανθρώπους να διατηρήσουν κάποια ψυχική σταθερότητα.
Η απεικόνιση των εγκλημάτων από τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο στο πόσο ευάλωτοι γίνονται οι άνθρωποι σε αυτά. Για να προσελκύσουν τους θεατές, οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί συχνά δίνουν έμφαση στις συγκλονιστικές ιστορίες του εγκλήματος, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να απευαισθητοποιήσουν τους θεατές. Η απευαισθητοποίηση μπορεί επίσης να υποβοηθηθεί από την ψυχολογική και γεωγραφική απόσταση του κοινού από το περιστατικό. Είναι πιο απλό να αποστασιοποιηθεί κανείς συναισθηματικά από ένα έγκλημα που λαμβάνει χώρα μακριά ή που απομακρύνεται από την καθημερινότητά του, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ανταπόκριση.
Η έλλειψη εξηγήσεων και η εξατομίκευση στην κάλυψη των μέσων ενημέρωσης, είναι ένας άλλος παράγοντας απευαισθητοποίησης. Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να βλέπουν τα εγκλήματα ως απρόσωπα γεγονότα, παρά ως προσωπικές τραγωδίες, όταν παρουσιάζονται ως μεμονωμένα περιστατικά χωρίς να διερευνήσουν τις υποκείμενες αιτίες ή τις ανθρώπινες ιστορίες πίσω από αυτά. Λόγω της έλλειψης εμβάθυνσης σε τέτοια γεγονότα, ο συναισθηματικός αντίκτυπος μπορεί να μειωθεί και η απευαισθητοποίηση μπορεί να είναι πιο πιθανή.
Η απευαισθητοποίηση σε φρικτά εγκλήματα είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που επηρεάζεται από μια σειρά στοιχείων, όπως αυτά που προαναφέραμε. Η απευαισθητοποίηση μπορεί να προσφέρει μια σύντομη παρηγοριά από τα δεινά που προκαλεί η επανειλημμένη έκθεση στη βία, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζετε τυχόν πιθανά μειονεκτήματα. Για να δημιουργηθεί μια κοινωνία που προσπαθεί ενεργά να σταματήσει και να αντιμετωπίσει τέτοιες πράξεις, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ενσυναίσθηση και η κατανόηση της σοβαρότητας τέτοιων εγκλημάτων. Έχοντας επίγνωση των στοιχείων που οδηγούν στην απευαισθητοποίηση, μπορούμε να εργαστούμε για να ανταποκριθούμε σε αυτά τα πραγματικά αναστατωτικά γεγονότα με περισσότερη συμπόνια και ενσυναίσθηση.
Πηγή :
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4522002/