Γράφουν:
Παναγιώτα Λαμπράκη, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Νικολέτα Φωτιάδου, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Η κακοποίηση των ζώων, δυστυχώς, αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί το κοινό σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως η κακοποίηση των ζώων μπορεί να είναι είτε ενεργητική (άμεση) είτε παθητική (έμμεση). Πιο συγκεκριμένα, ενεργητική κακοποίηση είναι η δηλητηρίαση, η θανάτωση και οποιαδήποτε άλλη μορφή βίας προς το ζώο από τον άνθρωπο, ενώ παθητική είναι παραμέληση του ζώου, δηλαδή η μη παροχή τροφής και νερού, η έκθεση του σε κακές καιρικές συνθήκες, το να μην πηγαίνει σε κτηνίατρο κλπ. Λόγω της έξαρσης του φαινομένου δεν είναι λίγες οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί με σκοπό να σκιαγραφήσουν το προφίλ των ατόμων που κακοποιούν τα ζώα, τα όποια άτομα μπορεί να είναι είτε παιδιά είτε έφηβοι είτε ενήλικοι.
Το προφίλ των δραστών
Οι περισσότερες, λοιπόν, μελέτες καταλήγουν πως τα κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ των δραστών είναι τα εξής:
- περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες
- έλλειψη ενσυναίσθησης
- δυσκολία ανάπτυξης σχέσεων εμπιστοσύνης και σεβασμού
- χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, αισθήματα αναξιότητας και ανεπάρκειας
- παραβατική συμπεριφορά η οποία παρατηρείται από την εφηβεία
(π.χ. εμπλέκονται σε συμμορίες/ξυλοδαρμούς, κλοπές, χρήση ουσιών κλπ). - θύτες ή θύματα εκφοβισμού κατά τα σχολικά χρόνια
- συμπτώματα κατάθλιψης
- σεξουαλική δυσλειτουργία και επιθυμία για σεξουαλική επαφή με ζώα
- δυσκολία διαχείρισης συναισθημάτων και επιθυμία βασανισμού του κατοικίδιου του συντρόφου με σκοπό την επίδειξη εξουσίας και ισχύος μέσα στη σχέση
- παθολογία του υπερεγώ
Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί πως το άτομο που κακοποιεί ζώα είναι πολύ πιθανό να δείξει αντίστοιχη συμπεριφορά και προς τους ανθρώπους. Με λίγα λόγια , παρατηρείται εδώ και χρόνια μεγάλη συνάφεια ανάμεσα στην κακοποίηση ζώων και στην ενδοοικογενειακή, διαπροσωπική βία.
Η σχέση με τις ψυχικές διαταραχές
Η κακοποίηση των ζώων συχνά δηλώνει την ύπαρξη κάποιας διαταραχής. Έπειτα, από έρευνες έχει βρεθεί συσχέτιση μεταξύ των εξής διαταραχών:
Όσον αφορά τα παιδιά και τους εφήβους:
- Διαταραχή διαγωγής: μια από τις χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της διαταραχής αυτής είναι η κακοποίηση ζώων, που μαζί με την επιθυμία του παιδιού να ανάβει φωτιές καθώς και της νυχτερινής ενούρησης στο κρεβάτι αποτελούν αυτό που χαρακτηρίζεται ως «τριάδα του MacDonald», που θεωρείται ισχυρό διαγνωστικό δείκτης της διαταραχής.
- Διαταραχές εθισμού σε εφήβους: Η περιστασιακή ή χρόνια χρήση διαφόρων εθιστικών ουσιών και η ενασχόληση με τυχερά παιχνίδια συνδέονται με την κακοποίηση ζώων από εφήβους. Οι εν λόγω συμπεριφορές συνυπάρχουν μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαπροσωπικής βίας, ενδοσχολικού εκφοβισμού, προβλημάτων σχολικής φοίτησης και κάθε είδους παραβατικής συμπεριφοράς.
- Κτηνοφιλία εφήβων: Σε αυτή τη μορφή παραφιλιάς κυριαρχεί η έντονη σεξουαλική διέγερση από ζώα και ελάχιστα από άτομα του ίδιου ή διαφορετικού φύλου. Συγκεκριμένα, παρατηρούνται σεξουαλικές φαντασιώσεις με διάφορα είδη ζώων, διάπραξη σεξουαλικών επαφών με ζώα (κτηνοβασία), καθώς και σεξουαλική κακοποίηση ζώων με χρήση αντικειμένων, με στόχο τη σαδιστική ευχαρίστηση του θύτη.
Όσον αφορά τους ενηλίκους: - Αντικοινωνική συμπεριφορά και διαταραχές προσωπικότητας. Η εκδήλωση αντικοινωνικής συμπεριφοράς σε συνδυασμό με την χρήση αλκοόλ ή ουσιών έχει ως συνέπεια την εμφάνιση κακοποιητικής συμπεριφοράς προς τα ζώα αλλά και προς τους ανθρώπους. Από την άλλη διαταραχές όπως η ιδεοψυχαναγκαστική, η ιστριονική και η παρανοειδής έχουν ως συμπτώματα τους την κακοποίηση εναντίων των ζώων.
- Κτηνοφιλία ενηλίκων
- Διαταραχή προσποίησης διά αντιπροσώπου (σύνδρομο Μunchausen by proxy)
Σύνδρομο του Νώε (σύνδρομο συλλογής ζώων ). Τα άτομα με σύνδρομο Νώε χαρακτηρίζονται ως συλλέκτες ζώων, οι οποίοι ταυτόχρονα παραμελούν τα ζώα τους. Έχουν την ανάγκη να συγκεντρώνουν όλο και περισσότερα ζώα χωρίς όμως να λαμβάνουν υπ’ όψη κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για μια φυσιολογική συμπεριφορά, αλλά ούτε και τις επιπτώσεις που έχει η συμπεριφορά τους στα ζώα και στους ίδιους.
ΠΗΓΕΣ:
www.ygeiamou.gr
www.postmodern.gr
HOLOYDA B, NEWMAN W. Zoophilia and the law: Legal responses to a rare paraphilia. J Am Acad Psychiatry Law 2014, 42:412–420 40. KLEIN CA.
SALDARRIAGA-CANTILLO A, NIETO JC. Noah syndrome: A variant of Diogenes syndrome accompanied by animal hoarding practices. J Elder Abuse Negl 2015, 27:270–275
GLEYZER R, FELTHOUS AR, HOLZER CE 3rd. Animal cruelty and psychiatric disorders. J Am Acad Psychiatry Law 2002, 30:257–265
LUK ES, STAIGER PK, WONG L, MATHAI J. Children who are cruel to animals: A revisit. Aust N Z J Psychiatry 1999, 33:29–36