Γράφει η Σοφία Λύκου, φοιτήτρια Εγκληματολογικής Ψυχολογίας
Η παιδική ηλικία ενός ατόμου είναι μια σημαντική περίοδος στη ζωή του, επειδή διαμορφώνει το μέλλον του και θέτει τις βάσεις για τη συναισθηματική, γνωστική και κοινωνική του ανάπτυξη. Ωστόσο, οι πρώιμες αναμνήσεις ορισμένων άτυχων ανθρώπων είναι μολυσμένες από την κακοποίηση. Η κακοποίηση που προκαλείται σε παιδιά, είτε είναι σωματική, είτε ψυχική, είτε σεξουαλική, μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες που εκτείνονται μέχρι την ενηλικίωση. Οι τεράστιες επιπτώσεις της παιδικής κακοποίησης στην ενήλικη ζωή ενός ατόμου εξετάζονται διεξοδικά σε αυτό το άρθρο, φωτίζοντας τις μακροχρόνιες επιπτώσεις αυτού του τραύματος.
Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία αφήνει πίσω της σοβαρές συναισθηματικές και ψυχολογικές ουλές, που συχνά παραμένουν μέχρι την ενηλικίωση. Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), το άγχος και η κατάθλιψη βιώνονται συχνά από τους επιζώντες κακοποίησης. Οι επακόλουθες συνέπειες της κακοποίησης μπορεί να τους δυσκολέψουν να δημιουργήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης, να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και να βασιστούν σε άλλους. Επιπλέον, οι επιζώντες μπορεί να βιώσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, τύψεις και ταπείνωση, καθώς και μια λανθασμένη αίσθηση της αξίας τους. Αυτές οι ψυχολογικές πληγές μπορούν να πάρουν πολλές διαφορετικές μορφές και να έχουν αντίκτυπο τόσο στην προσωπική, όσο και στην επαγγελματική τους ζωή.
Η ικανότητα ενός ατόμου να δημιουργεί και να διατηρεί καλές σχέσεις μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά από την παιδική κακοποίηση. Τα θύματα κακοποίησης συχνά παλεύουν με ζητήματα εμπιστοσύνης, άγχος οικειότητας και προβλήματα δημιουργίας συναισθηματικών δεσμών. Συχνά υιοθετούν μια επιφυλακτική συμπεριφορά προς τους άλλους, ως αποτέλεσμα των φρικτών γεγονότων που βίωσαν ως νέοι, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ανάπτυξη μόνιμων σχέσεων. Τέτοια διαπροσωπικά ζητήματα μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητά τους να είναι ευτυχισμένοι προσωπικά και επαγγελματικά, γεγονός που μπορεί να περιορίσει την ομαδική εργασία και τη συνεργασία στην εργασία. Επίσης, τέτοιες δυσμενείς περιστάσεις μπορούν να διαταράξουν τις κανονικές διαδικασίες κοινωνικοποίησης, αναστέλλοντας την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, του ηθικού συλλογισμού και της προκοινωνικής συμπεριφοράς.
Μελέτες έχουν δείξει μια σχέση μεταξύ της παιδικής κακοποίησης και της διαιώνισης της βίας από γενιά σε γενιά. Τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες ή βιώνουν κακοποίηση είναι πιο πιθανό να ομαλοποιήσουν τη βία και την επιθετική συμπεριφορά. Μπορούν να εσωτερικεύσουν την ιδέα ότι η εξουσία και ο έλεγχος μπορούν να αποκτηθούν μέσω της βίας, οδηγώντας σε μεγαλύτερη τάση για εμπλοκή σε εγκληματικές δραστηριότητες στη μετέπειτα ζωή τους. Η μαθημένη συμπεριφορά από τη δική τους θυματοποίηση μπορεί να διαιωνίσει έναν κύκλο βίας, μετατρέποντας και τους ίδιους σε θύτες. Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία συνδέεται συχνά με υψηλότερη πιθανότητα κατάχρησης ουσιών ως ενήλικας. Οι άνθρωποι που έχουν βιώσει κακοποίηση μπορεί να καταφύγουν στα ναρκωτικά ή το αλκοόλ, ως τρόπο για να αντιμετωπίσουν τα δεινά που έφερε το τρομερό παρελθόν τους. Η εγκληματική συμπεριφορά έχει επίσης συνδεθεί στενά με την κατάχρηση ουσιών. Η κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ μπορεί να διευκολύνει τη λήψη παρορμητικών αποφάσεων, να αποδυναμώσει τις αναστολές και να επηρεάσει την κρίση, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα διάπραξης εγκλημάτων.
Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία προκαλεί μόνιμες ουλές που μπορεί να επηρεάσουν την ενήλικη ζωή ενός ατόμου και να αυξήσουν την πιθανότητα διάπραξης εγκλήματος. Το τραύμα, η διακοπή της κοινωνικοποίησης, η μειωμένη ενσυναίσθηση και η επιθετική συμπεριφορά που συνδέεται με την κακοποίηση, σχηματίζουν έναν περίπλοκο ιστό που μπορεί να ωθήσει τους ανθρώπους προς την κατεύθυνση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Ο σχεδιασμός αποτελεσματικών προληπτικών μέτρων, θεραπειών και συστημάτων υποστήριξης εξαρτάται από την αναγνώριση της σχέσης μεταξύ της παιδικής κακοποίησης και της εγκληματικότητας. Ο κύκλος της βίας μπορεί να σπάσει και στους επιζώντες μπορούν να δοθούν τα εργαλεία που χρειάζονται για να ζήσουν υγιείς, αντιμετωπίζοντας τις θεμελιώδεις αιτίες της κακοποίησης και προσφέροντας ολοκληρωμένη βοήθεια.
Πηγές:
https://psycnet.apa.org/record/2003-03824-011
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0886260512468247