Scroll Top

Παρακολούθηση και Καταδίωξη | Ένα Σοβαρό Φαινόμενο Κακοποίησης

pexels-cottonbro-10480624

Γράφει η Φιλίππα Αναστοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος

Η παρακολούθηση και καταδίωξη, γνωστή και ως stalking, αποτελεί μια μορφή κακοποίησης που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ψυχολογικές, συναισθηματικές και σωματικές επιπτώσεις στα θύματα. Αυτή η συμπεριφορά περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες και ανεπιθύμητες ενέργειες από τον θύτη, οι οποίες στοχεύουν στον έλεγχο, τον εκφοβιοσμό ή την πρόκληση φόβου στο θύμα. Το stalking αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα κακοποίησης, το οποίο επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στα θύματά του. Αυτή η συμπεριφορά συνήθως ξεκινά όταν ένα άτομο επιδεικνύει επιμονή στο να παρακολουθεί, να παρενοχλεί ή να επικοινωνεί με άλλο άτομο, παρά την έλλειψη συναίνεσης από το θύμα. Οι δράσεις αυτές μπορούν να είναι υπερβολικές, από το να ακολουθούν το θύμα σε καθημερινή βάση έως το να προσπαθούν να εισβάλουν στην προσωπική ζωή του ή να το απειλούν.

Οι συνέπειες του stalking μπορεί να είναι σοβαρές για τα θύματα, επηρεάζοντας την ψυχολογική, συναισθηματική και σωματική τους υγεία. Τα θύματα αισθάνονται συνήθως απόγνωση, φόβο και ανασφάλεια λόγω της αδιάκοπης παρενόχλησης και παρακολούθησης. Ενδέχεται να αντιμετωπίζουν συνεχές άγχος και απομόνωση, μπορεί ακόμη να επηρεαστεί η καθημερινή τους ζωή αλλά και εργασία. Ορισμένα θύματα εμφανίζουν συμπτώματα ψυχολογικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη ή ανησυχία, ενώ μπορεί να επιβαρυνθεί και η σωματική τους υγεία λόγω του στρες που προκαλείται από την κατάσταση.

Επιπλέον, το stalking μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση των θυμάτων, καθώς και στις μελλοντικές τους σχέσεις. Το αίσθημα ανασφάλειας και η εμπειρία αυτού του είδους κακοποίησης μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να εμπιστευτούν ή να δημιουργήσουν στενές σχέσεις στο μέλλον.

Η αντιμετώπιση του stalking απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από το θύμα, τις αρχές και τους κοινωνικούς φορείς. Σημαντικό είναι το θύμα να αναφέρει την περίπτωση στις αρχές και να ζητήσει βοήθεια από εξειδικευμένους φορείς και οργανισμούς που παρέχουν υποστήριξη σε ανάλογες καταστάσεις. Η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης είναι επίσης σημαντική για την αντιμετώπιση του στρες και των ψυχολογικών επιπτώσεων στο θύμα.

Η παρακολούθηση και καταδίωξη εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, αλλά όλοι αποσκοπούν στο να δημιουργήσουν φόβο και ανασφάλεια στο θύμα. Ο θύτης μπορεί να προβαίνει σε επαναλαμβανόμενες ενέργειες που ενοχλούν το θύμα και το κάνουν να νιώθει ότι είναι στο στόχαστρό του θύτη. Αυτή η μορφή κακοποίησης περιλαμβάνει μια σειρά από συμπεριφορές που μπορεί να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους. Ο θύτης μπορεί να ακολουθεί το θύμα σε διάφορους χώρους όπως το σπίτι, τη δουλειά, το γυμναστήριο ή ακόμα και σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Η συνεχής παρουσία του θύτη μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα ανασφάλειας και παρενόχλησης στο θύμα. Ακόμα ο θύτης μπορεί να εμφανίζεται απρόσκλητα στο σπίτι ή στη δουλειά του θύματος χωρίς καμία προειδοποίηση. Αυτό δημιουργεί ένα αίσθημα παραβολής των προσωπικών χώρων και ασφαλείας του θύματος.

Ένας άλλος τρόπος είναι η παρενόχληση μέσω επικοινωνίας. Οι θύτες συχνά καταφεύγουν σε ανεπιθύμητη επικοινωνία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει συνεχή τηλεφωνήματα,  γραπτά μηνύματα, emails ή επιστολές που το θύμα δεν επιθυμεί, καθώς και μηνύματα που περιέχουν απειλές, προσβολές ή άλλο περιεχόμενο που προκαλεί άγχος και ανησυχία. Αυτές οι επαφές μπορεί να είναι επίμονες και ανεπιθύμητες, δημιουργώντας ένα αίσθημα πίεσης και παρενόχλησης στο θύμα. Η χρήση τεχνολογίας για παρακολούθηση είναι επίσης συνηθισμένη, με τον θύτη να κατασκοπεύει τις κινήσεις του θύματος μέσω GPS, κοινωνικών δικτύων ή spyware και να παρακολουθεί τις ψηφιακές του δραστηριότητες.

Επιπλέον, ο εκφοβισμός και οι έμμεσες απειλές αποτελούν άλλο ένα κοινό χαρακτηριστικό της παρακολούθησης και καταδίωξης. Ο θύτης μπορεί να απειλεί με βία ή καταστροφή της περιουσίας του θύματος ή να απειλεί αγαπημένα πρόσωπα ή κατοικίδια του θύματος. Παράλληλα, η αποστολή ανεπιθύμητων αντικειμένων, όπως δώρα, λουλούδια ή σημειώματα που προκαλούν αναστάτωση, είναι μια ακόμα τακτική που χρησιμοποιούν οι θύτες για να τρομοκρατήσουν ή να ενοχλήσουν το θύμα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει αναφορές σε πληροφορίες που μόνο ο ίδιος γνωρίζει, ή την αναφορά σε προσωπικές λεπτομέρειες του θύματος χωρίς την άδειά του.

Όλες αυτές οι πράξεις αποτελούν μέρος της στρατηγικής του θύτη για να ελέγξει, να εκφοβίσει και να προκαλέσει φόβο στο θύμα. Είναι σημαντικό το θύμα να αναγνωρίσει αυτές τις συμπεριφορές και να αναζητήσει βοήθεια για να προστατευτεί και να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Η παρακολούθηση και καταδίωξη μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τα θύματα, επηρεάζοντας την ψυχολογική, συναισθηματική και σωματική τους υγεία. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις περιλαμβάνουν συνεχές άγχος και φόβο για την προσωπική τους ασφάλεια, κατάθλιψη, συναισθηματική εξάντληση και σε ορισμένες περιπτώσεις, μετατραυματικό στρες (PTSD). Σωματικά, τα θύματα μπορεί να αντιμετωπίζουν διαταραχές ύπνου, όπως αϋπνία ή εφιάλτες, και σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι και στομαχόπονοι, ως αντίδραση στο αδιάλειπτο στρες. Η κοινωνική ζωή των θυμάτων επίσης επηρεάζεται, με πολλούς από τους επιζώντες να απομονώνονται από φίλους και οικογένεια λόγω φόβου και ντροπής, ενώ δυσκολεύονται στην ανάπτυξη και διατήρηση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων.

Ένα πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της παρακολούθησης και καταδίωξης είναι η καταγραφή όλων των περιστατικών με λεπτομέρειες όπως ημερομηνία, ώρα και περιγραφή του συμβάντος. Αυτή η καταγραφή μπορεί να είναι πολύτιμη κατά την αναφορά του περιστατικού στην αστυνομία και την υποβολή καταγγελίας. Επίσης, η αίτηση για περιοριστικά μέτρα κατά του θύτη, αν αυτό είναι δυνατό, μπορεί να προσφέρει επιπλέον προστασία και ασφάλεια στο θύμα.

Η ενίσχυση της ασφάλειας και προστασίας είναι εξίσου σημαντική. Η εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας στο σπίτι, όπως κάμερες και συναγερμοί, μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση ασφάλειας, ενώ η αλλαγή καθημερινών συνηθειών και διαδρομών μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή προβλέψιμων μοτίβων που ο θύτης μπορεί να εκμεταλλευτεί. Η υποστήριξη από κοινωνικούς φορείς είναι επίσης κρίσιμη. Υπάρχουν οργανώσεις και φορείς που προσφέρουν βοήθεια σε θύματα στοχοποίησης, ενώ η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης μπορεί να βοηθήσει τα θύματα να αντιμετωπίσουν τη ψυχολογική αναστάτωση.

Τέλος, η εκπαίδευση και ενημέρωση είναι σημεία κλειδιά για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου. Η εκπαίδευση για την αναγνώριση των σημείων της στοχοποίησης και την απόκριση σε τέτοιες καταστάσεις, καθώς και η ενημέρωση φίλων, οικογένειας και συναδέλφων για την κατάσταση, ώστε να μπορούν να παρέχουν υποστήριξη, μπορεί να βοηθήσει τα θύματα να αισθανθούν πιο ασφαλή και άνετα σε ένα περιβάλλον υποστήριξης.

Η παρακολούθηση και καταδίωξη είναι μια σοβαρή μορφή κακοποίησης που μπορεί να προκαλέσει σημαντικές ψυχολογικές και συναισθηματικές βλάβες στα θύματα. Η κατανόηση των συμπεριφορών που συνιστούν παρακολούθηση και καταδίωξη και η λήψη κατάλληλων μέτρων για την προστασία των θυμάτων είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση και την πρόληψη αυτής της κακοποίησης. Η υποστήριξη από τις αρχές, τους κοινωνικούς φορείς και το περιβάλλον του θύματος μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αίσθησης ασφάλειας και ευημερίας.

 

Πηγές;

https://doi.org/10.1080/14789940500039969

https://doi.org/10.1891/088667007782793688

https://doi.org/10.1016/j.avb.2014.06.001