Scroll Top

Το φαινόμενο «DARVO»

darvo 1

Γράφει η Νάντια Μουμτζή, απόφοιτη Ψυχολογίας

Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι, συχνά έρχονται στην επιφάνεια ειδήσεις για υποθέσεις βιασμών. Επίσης, συχνά, μετά από αυτές τις ειδήσεις ακολουθούν δηλώσεις του εκάστοτε θύτη, ο οποίος αναφέρει ότι δεν είχε καμία απολύτως σχέση με το εκάστοτε θύμα. Στις περιπτώσεις παραδείγματος χάριν, κατά τις οποίες ο θύτης αποτελεί δημόσιο πρόσωπο, χρησιμοποιεί ως πρωταρχικό επιχείρημα ότι το θύμα ψεύδεται, με σκοπό να κερδίσει χρήματα και αναγνωρισιμότητα. Έπειτα, θα ακολουθήσουν δηλώσεις για την καριέρα του, η οποία θα καταστραφεί αδίκως και θα επηρεαστεί η θέση του, γεγονός που προκαλεί τη λύπηση της κοινής γνώμης, εφόσον πειστεί ότι τα πράγματα είναι όντως έτσι. Ως εκ τούτου, το πρωταρχικό θύμα θα είναι τελικά στο στόχαστρο και ο θύτης, εφόσον δεν αποδειχθεί η υπαιτιότητα του με εξετάσεις DNA παραδείγματος χάριν, θα ελευθερωθεί και θα αποκτήσει περισσότερη κοινωνική υποστήριξη. Υπάρχει κάποια ονομασία για αυτό το συχνό σενάριο;

Η μέθοδος DARVO αποτελεί συχνό μέσο επιβολής των κακοποιιών. Αποτελεί ακρωνύμιο για τις λέξεις Deny, Attack, Reverse Victim και Offender, οι οποίες αναφέρονται σε μια αλληλουχία γεγονότων, όπου ο κακοποιός αρνείται αρχικά την πράξη που του καταλογίζεται (Deny), επιτίθεται (attack) στο θύμα σαν να είναι ο θύτης, αντιστρέφοντας τους ρόλους (reverse victim) με αποτέλεσμα τελικά ο δράστης (offender) να λαμβάνει συμπόνια και κοινωνική αποδοχή και να απαλλάσσεται από τις συνέπειες των πράξεων του. Η συγκεκριμένη μέθοδος δεν εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, αλλά ακόμα και στη πολιτική σκηνή ή και σε φιλικές σχέσεις. Χρήζει λεπτεπίλεπτων χειρισμών και είναι αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί και να αποδειχθεί χωρίς απτά τεκμήρια.

Το φαινόμενο DARVO μπορεί όμως να λάβει χώρα και στα πλαίσια μίας τοξικής σχέσης. Για παράδειγμα, έστω ότι η κοπέλα ψάχνει το κινητό του συντρόφου της (ή αντίστροφα) και βρίσκει κάποια μηνύματά, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο σύντροφος της την απατάει. Η σύντροφος του αναφέρει αυτά που είδε και η αντίδραση του είναι να της επιτεθεί, να εκνευριστεί και να την κατηγορήσει για την πράξη της. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι, σε κάθε περίπτωση ο σύντροφος όντως την απάτησε και ότι το πρόβλημα δεν είναι η καταπάτηση του ιδιωτικού του χώρου, αλλά το γεγονός ότι ίσως η συμπεριφορά αυτή να είναι κάπως «ύποπτη».

Άλλες περιπτώσεις  χρήσης του DARVO μπορεί να είναι:

-Ευθεία αντίρρηση: «Δεν το έκανα», «Δεν έγινε ποτέ αυτό».

-Αμνησία: «Δεν θυμάμαι τι έγινε την προηγούμενη βραδιά», «Τα πράγματα δεν έγιναν έτσι όπως τα λες», «Μπορεί να υπήρξε χρήση ουσιών».

-Προβολή: «Πάντα εμένα κατηγορείς ενώ εσύ έχεις το πρόβλημα».

-Αλλαγή: «Έτσι ήμουν παλιά, τώρα έχω αλλάξει».

-Ελαχιστοποίηση συμβάντος: «Έστειλα μήνυμα, αλλά δεν είναι αυτό που νομίζεις».

Οι συνέπειες για τη ψυχική υγεία ενός ατόμου που είναι αποδέκτης του DARVO και ειδικά σε περιπτώσεις βιασμού είναι τεράστιες. Αυτή η διαδικασία συνεχίζει τον κύκλο της κακοποίησης και δεν προσφέρει «κλείσιμο» για το θύμα. Μπορεί το ίδιο το θύμα να αρχίσει να αμφιβάλλει για την μνήμη του, για το αν τα γεγονότα έγιναν πραγματικά έτσι όπως τα θυμάται ή εν τέλει ο θύτης να επιτύχει το στόχο του και το θύμα να αποσύρει τις κατηγορίες του, λόγω της πίεσης και αμφισβήτησης που λαμβάνει. Οι ερωτήσεις των αρχών θα γίνονται πιο έντονες και μπορεί η κοινωνία ακόμα να επιτεθεί στο θύμα που προσπαθεί να διαβάλλει το θύτη.

Η αντιμετώπιση σαφώς είναι δύσκολη. Το θύμα θα χρειαστεί να σκληραγωγηθεί αρκετά, ώστε να είναι σε θέση να αδιαφορεί για τις αντιδράσεις της κοινωνίας και να μείνει προσηλωμένο στο στόχο του, να δικαιωθεί. Ο περίγυρος του θύματος είναι αναγκαίο να παραμείνει στο πλευρό του χωρίς να δείξει αμφισβήτηση. Σε περίπτωση που το άτομο βρίσκεται σε σχέση με τον θύτη και δεν την τερματίζει, επειδή έχει πειστεί ότι δεν του αξίζει κάτι καλύτερο όπως θα του έχει καταλογιστεί, χρειάζεται παρέμβαση από το στενό κύκλο που θα αναγνωρίσει τα σημάδια.

Είναι αναγκαίο να είμαστε ενήμεροι για τέτοιου είδους τεχνάσματα, ώστε αν δεν αναγνωρίζονται αμέσως, τουλάχιστον να αποτελούν μια υπόνοια. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι το DARVO είναι ένα πολυσύνθετο gaslight όταν κάποιος κατηγορείται για μία εγκληματική συμπεριφορά. Η παρέμβαση μας και η ετοιμότητα μας είναι το πρώτο βήμα για την αλλαγή.

Πηγές:

https://en.wikipedia.org/wiki/DARVO