Γράφει η Νάντια Μουμτζή, απόφοιτη Ψυχολογίας
Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι μια φράση που έχουμε ακούσει αρκετές φορές στην καθημερινότητα μας. Έχει αποτελέσει την αφορμή για ταινίες και σειρές, καθώς έχουν σημειωθεί πολλά «θύματα» στη πραγματικότητα. Το όνομα του το υιοθέτησε από την πρωτεύουσα της Σουηδίας που πρωτοεμφανίστηκε ως φαινόμενο μίας ληστείας. Χρησιμοποιείται για καταστάσεις κακοποίησης κατά τις οποίες στη πορεία τα θύματα τρέφουν θετικά συναισθήματα προς τους θύτες, ακόμα και ερωτικά. Φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει διότι το θύμα ενεργοποιεί το αίσθημα της επιβίωσης σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως όταν πρόκειται για ληστεία, απαγωγή ή σεξουαλική κακοποίηση.
Ταυτόχρονα ο θύτης ελκύει τα θύματα με την ελπίδα της επιβίωσης καθώς η απόδραση θεωρείται ακατόρθωτη. Ως εκ τούτου, υποσυνείδητα το θύμα προσκολλάται στο δράστη για να εξασφαλίσει τη σωτηρία. Όλες οι ανάγκες επιβίωσης θα φαίνονται πλέον σαν «χάρες» που δίνει ο θύτης.
Εξήγηση για το φαινόμενο έχει δοθεί μέσω της θεωρίας του Φρόυντ. Συγκεκριμένα θεωρείται πως το άτομο αποκτά ταύτιση με το θύτη, για να μην τον αναγνωρίζει πλέον ως απειλή, καθώς δεν μπορεί να γλυτώσει την αιχμαλωσία.
Αντιθέτως, το σύνδρομο Λίμα δεν είναι τόσο γνωστό στο ευρύ κοινό και έχουν υπάρξει λίγα καταγεγραμμένα περιστατικά. Σε αυτή τη περίπτωση αντιστρέφονται οι ρόλοι, συγκεκριμένα τα θύματα χειρίζονται τους θύτες. Η ονομασία γεννήθηκε το 1996 στη πρεσβεία του Περού στην Ιαπωνία. Εκεί δεκατέσσερα άτομα, μέλη επαναστατικού κινήματος, αιχμαλώτισαν άτομα εντός της πρεσβείας, κατά το χρονικό διάστημα 17/12-22/4. Οι όμηροι κατείχαν διακεκριμένες θέσεις όπως στρατιωτικοί, κυβερνητικοί υπάλληλοι και διπλωμάτες. Ως εκ τούτου, οι απαγωγείς θα μπορούσαν να έχουν μεγάλες απολαβές μέσω των διαπραγματεύσεων, αλλά εν τέλει αναπτύχθηκαν φιλικές σχέσεις μεταξύ τους και τους άφησαν ελεύθερους.
Εξήγηση για το σύνδρομο Λίμα μπορεί να δοθεί μέσω της ανάλυσης του σκεπτικού του απαγωγέα. Τα κίνητρα που υπάρχουν πίσω από αυτή την απόφαση είναι σημαντικά, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο θα (κακό) μεταχειριστεί τα θύματα. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να βιώνει αυτός αυτό που βιώνουν τα θύματα στο σύνδρομο της Στοκχόλμης. Ο θύτης δείχνει ενδιαφέρον για τα θύματα και τις συνθήκες ομηρίας. Υπάρχει μεγάλος βαθμός ηθικής από τη πλευρά του και δρα με βάση το συναίσθημα. Αλλά ενδέχεται να είναι και αποτέλεσμα της ενοχής του. Τα συμφέροντα μπορεί να είναι μεγαλύτερα από τους ομήρους και απλά να αποτελούν αναγκαίο κακό για κάποιους που διαπράττουν το έγκλημα.
Σε κάθε περίπτωση, δεν παραλείπουμε να κρατάμε στο μυαλό μας ότι πρόκειται για εγκληματικές ενέργειες. Είναι ωφέλιμο τα θύματα και στις δύο περιπτώσεις να εξετάζουν τις συνθήκες με κριτική σκέψη, όσο περισσότερο γίνεται, ούτως ώστε να μην πέσουν στην παγίδα και πιστέψουν την ‘’συμπόνια’’ ενός θύτη.
Πηγές :
https://www.healthline.com/health/lima-syndrome