Γράφει η Νάντια Μουμτζή, απόφοιτη Ψυχολογίας
Σε παγκόσμιο επίπεδο το γυναικείο φύλο έχει γίνει αποδέκτης ανισοτήτων λόγω της αντίληψης ότι το αντρικό φύλο είναι το «ισχυρό». Μέσα στις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος για τη θέση της γυναίκας, αν αναλογιστούμε ότι ο αρχικός ρόλος της ήταν να είναι εξαρτημένη από τον άντρα του σπιτιού της, χωρίς δικαίωμα ψήφου, χωρίς εργασία και με μοναδική αρμοδιότητα τα παιδιά και το σπίτι.
Ως σεξισμός ορίζεται η προκατάληψη ή η διάκριση που εκφράζεται σε ένα άτομο ή σε μία ομάδα ατόμων με βάση το φύλο ή τη σεξουαλική ταυτότητα. Συμπεριλαμβάνονται συμπεριφορές, απόψεις και πρακτικές με αρνητικό πρόσημο λόγω του φύλου του άλλου ατόμου. Ο σεξισμός διακρίνεται σε έξι κατηγορίες οι οποίες είναι:
- Ο εχθρικός σεξισμός (Hostile sexism),
- Ο καλοκάγαθος/καλοπροαίρετος σεξισμός (Benevolent sexism),
- Ο αμφίθυμος σεξισμός (Ambivalent sexism),
- Ο θεσμικός σεξισμός (Institutional sexism),
- Ο διαπροσωπικός σεξισμός (Interpersonal sexism) και
- Ο εσωτερικευμένος σεξισμός (Internalized sexism).
Συνοπτικά στον εχθρικό σεξισμό προωθείται η κυριαρχία του ενός φύλου έναντι των υπολοίπων (πχ μισογυνισμός). Για τον καλοκάγαθο σεξισμό το ένα φύλο διαθέτει περισσότερα αγνά χαρακτηριστικά από το άλλο (πχ οι άντρες δεν κλαίνε). Ο αμφίθυμος σεξισμός αποτελεί συνδυασμό των δύο προηγουμένων κατηγοριών όπου το άτομο αξιολογεί τους γύρω του ανάλογα με την περίσταση. Ο θεσμικός σεξισμός περικλείει σεξιστικές συμπεριφορές σε οργανισμούς και θεσμούς, δηλαδή σε εταιρίες για παράδειγμα. Ο διαπροσωπικός σεξισμός συναντάται στις διαπροσωπικές σχέσεις όταν για παράδειγμα γίνονται απρεπή σχόλια σε μια γυναίκα λόγω της εμφάνισης της. Τέλος, ο εσωτερικευμένος σεξισμός αντανακλά τις σεξιστικές απόψεις που έχει δεχτεί το άτομο για τον εαυτό του και θεωρεί ως «σωστές».
Μόλις το 2019 το συμβούλιο της Ευρώπης ενέκρινε μία σύμβαση, που ορίζει για πρώτη φορά τον σεξισμό σε διεθνή κλίμακα στα πλαίσια της εξάλειψης του φαινομένου. Η επιστολή αυτή προς τις 47 χώρες μέλη του πανευρωπαϊκού οργανισμού ορίζει τον σεξισμό ως, «μια εκδήλωση των ιστορικά άνισων σχέσεων εξουσίας ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες που οδηγεί στη διάκριση και εμποδίζει την πλήρη χειραφέτηση των γυναικών στην κοινωνία». Επίσης έχει προστεθεί κατάλογος ο οποίος αναφέρει ενδεικτικά μέτρα κατά του σεξισμού, αλλά και καταστάσεις – παραδείγματα σεξισμού ανά περιστάσεις, όπως στα ΜΜΕ.
Επιπρόσθετα, γίνεται αναφορά στα στερεότυπα των φύλων. Συγκεκριμένα υποστηρίζεται πως αυτά είναι ο λόγος για τη μη εξάλειψη των διακρίσεων μεταξύ ανδρικού και γυναικείου φύλου, καθώς και τα δύο φύλα επηρεάζονται εξίσου το ίδιο. Ο ρόλος των στερεοτύπων είναι να υποδείξουν την «σωστή» συμπεριφορά των ατόμων με βάση μόνο το βιολογικό φύλο τους, αλλά και να δημιουργούν προσδοκίες για το τι αναμένεται από το κάθε φύλο.
Όσον αφορά το γυναικείο φύλο είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε πιο εύκολα τις ανισότητες, ίσως και λόγω του αγώνα που γίνεται υπέρ της γυναικείας ισότητας. Οι διακρίσεις εις βάρος των ανδρών δεν γίνονται συχνά θέμα συζήτησης, παρόλο που επηρεάζονται το ίδιο. Από τον άντρα αναμένεται πλήρης αρρενωπότητα, η οποία τον ορίζει ως ένα σκληρό άνθρωπο που δεν μπορεί να κλάψει, να βοηθήσει στις οικιακές δουλειές, να ασχοληθεί με τον εαυτό του ή να εκφράσει τα συναισθήματα του. Γίνεται λόγος για τον «πραγματικό άντρα» που η συμπεριφορά του δεν πρέπει να είναι παρόμοια με εκείνη του «αδύναμου» γυναικείου φύλου. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δυσλειτουργικά μοντέλα προηγούμενων εποχών που δεν έχουν θέση στη σημερινή κοινωνία!
Καταλήγουμε επομένως στο συμπέρασμα, ότι ο καθένας μπορεί να βρεθεί στο στόχαστρο σεξιστικών σχολίων. Είναι ένας φαύλος κύκλος μεταξύ στερεοτύπων και συμπεριφορών βίας, είτε λεκτικής, είτε σωματικής, είτε ψυχικής. Είναι αναγκαίο να υπάρχει σωστή ενημέρωση και κατεύθυνση ήδη από το σχολικό περιβάλλον, αλλά και αναθεώρηση όσων προάγονται στα ΜΜΕ. Στόχος είναι η πραγματική αμοιβαία ισότητα.
Latest posts by Volunteer Team (see all)
- Ρατσιστικές Επιθέσεις | Οι Μηχανισμοί που κρύβονται πίσω από τον Ρατσισμού - 29/04/2024
- Κακοποιητική Χειραγώγηση, άλλως Ενοχοποίηση - 18/04/2024
- Η Σκοτεινή Πλευρά της Εκπαίδευσης - 15/04/2024