Γράφει η Μαργαρίτα Ντούρου, απόφοιτη Ψυχολογίας
Η κακοποίηση στις σχέσεις αποτελεί ένα εξαιρετικά σοβαρό και επίκαιρο θέμα που επηρεάζει πολλές γυναίκες, αλλά και άντρες, σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνες, πάνω από το ένα τέταρτο των γυναικών παγκοσμίως έχει υποστεί βία από το σύντροφό της. Παρά τις πολλές εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση σχετικά με την κακοποίηση, υπάρχουν γυναίκες κυρίως που εξακολουθούν να παραμένουν σε σχέσεις όπου υφίστανται βία ή κακοποίηση. Αυτή η επιμονή μπορεί να φαίνεται παράλογη, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η απόφαση μιας γυναίκας να μείνει σε μια τέτοια σχέση είναι συνήθως πολύπλοκη και πολυδιάστατη.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την κακοποίηση στις σχέσεις, πρέπει να κατανοήσουμε τις πολυπλοκότητες που συνοδεύουν την απόφαση μιας γυναίκας να μείνει. Μέσω της ευαισθητοποίησης, της εκπαίδευσης και της προώθησης της αλληλεγγύης, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες που βιώνουν κακοποίηση θα αισθάνονται ασφάλεια και στήριξη για να αναζητήσουν τη βοήθεια που χρειάζονται.
Στη συνέχεια, θα εξετάσουμε οχτώ διαφορετικούς λόγους που μπορούν να επηρεάσουν την απόφαση μιας γυναίκας να μείνει σε μια σχέση με κακοποίηση, εστιάζοντας στην ανθρώπινη εμπειρία και τις συνθήκες που μπορεί να παίζουν ρόλο σε αυτήν την απόφαση.
Φόβος
Οι κακοποιοί είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν τακτικές εκφοβισμού για να πείσουν τη σύντροφο τους να μείνει: π.χ. “Αν με αφήσεις θα..”.
Gaslighting
Το Gaslighting είναι ένα είδος πλύσης εγκεφάλου όπου ο θύτης ελαχιστοποιεί τα όσα συμβαίνουν πείθοντας την σύντροφο του ότι οι εντυπώσεις της για τα γεγονότα είναι λανθασμένες. Καταλήγει να αμφισβητεί τη δική της διαίσθηση σχετικά με το επίπεδο του κινδύνου στον οποίο βρίσκεται στην πραγματικότητα, ακόμη και αν οι φίλοι και η οικογένεια της διακρίνουν ξεκάθαρα τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Πλύση εγκεφάλου
Παρόμοια με τα παραπάνω, η πλύση εγκεφάλου είναι όταν ο θύτης αποπροσανατολίζει το θύμα σε σημείο που να αισθάνεται ότι δεν μπορεί να σκεφτεί μόνο του. Βασίζεται στον θύτη για να της πει τι να κάνει και τι αποφάσεις να πάρει. Ο θύτης μπορεί να χρησιμοποιήσει τακτικές όπως η στέρηση ύπνου, ο περιορισμός της πρόσβασής της σε εξωτερικές πληροφορίες, η χορήγηση ναρκωτικών εν αγνοία του θύματος και ο περιορισμός στη λήψη αποφάσεων.
Αγάπη
Αγάπη ή αλλιώς ‘Δεσμός τραύματος’. Ο θύτης συνήθως όχι μόνο προσφέρει ατελείωτες υποσχέσεις για αλλαγή αλλά προσπαθεί να πλησιάσει τη σύντροφό του προβάλλοντας μια αδύναμη εικόνα του εαυτού του προκειμένου το θύμα να αισθανθεί την υποχρέωση να μείνει και να βοηθήσει. Διατηρούν την ελπίδα ότι τα πράγματα θα επιστρέψουν όπως ήταν στην αρχή, χωρίς να συνειδητοποιούν τι ο θύτης τους προετοιμάζει.
Ντροπή
Πολλά θύματα ενδοοικογενειακής βίας αισθάνονται ότι η κακοποίηση είναι κατά κάποιο τρόπο δικό τους λάθος. Ότι άφησαν την κακοποίηση να συνεχιστεί περισσότερο απ’ όσο θα έπρεπε, ότι είναι αρκετά έξυπνοι για να ξέρουν καλύτερα και ότι δεν έπρεπε να επιστρέψουν. Σε συνδυασμό με μια διάχυτη κουλτούρα κατηγορίας των θυμάτων, η ντροπή μπορεί να κρατήσει πολλά θύματα παγιδευμένα επ’ αόριστον με τους κακοποιητές. Να θυμάστε πάντα: η ενοχή που σχετίζεται με το τραύμα είναι ψεύτικη.
Οικονομικός έλεγχος
Μια συνηθισμένη τακτική των κακοποιητών είναι να ελέγχουν τα οικονομικά μέσα στη σχέση με πολλούς τρόπους. Χωρίς την οικονομική ανεξαρτησία που είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσει μια κατοικία, να αγοράσει τρόφιμα και να βρει φροντίδα για τα παιδιά ώστε να μπορεί να πάει στη δουλειά, το θύμα συχνά αισθάνεται παγιδευμένο.
Η πεποίθηση ότι κανείς δεν θα την πιστέψει
Ένας θύτης μπορεί να πείσει την σύντροφο του ότι κανείς δεν θα την πιστέψει αν μιλήσει ανοιχτά για την κατάσταση. Ο θύτης συχνά δημιουργεί μια δημόσια εικόνα που δεν συνάδει με το στερεότυπο του κακοποιητή, δηλαδή ένα ευγενικό, γοητευτικό, επιτυχημένο άτομο και στοργικός γονιός. Η σύντροφος μπορεί να αρχίσει να πιστεύει ότι έχει δίκιο, ότι κανείς δεν θα την πιστέψει κατά την αποκάλυψη της κακοποίησης.
Δεν έχει κάποιο μέρος να πάει
Η απόφαση να εγκαταλείψει μία γυναίκα έναν άνθρωπο και κατ’ επέκταση το σπίτι της σε περίπτωση συγκατοίκησης, προϋποθέτει ότι έχει κάποιο άλλο μέρος να πάει εκτός από εκεί. Οι κακοποιοί απομονώνουν τα θύματα γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, αποξενώνοντάς τους από τους φίλους και την οικογένεια και αναγκάζοντάς τους συχνά να παραιτηθούν από τη δουλειά τους, ώστε να μην έχουν υποστήριξη από κανέναν.
Αν οι ίδιοι βιώνετε κάποια παρόμοια κατάσταση, ελαχιστοποιήστε ή εξαλείψτε την επαφή όσο το δυνατόν περισσότερο. Κάθε φορά που επικοινωνείτε με τον άνθρωπο που σας ασκεί βία, του δίνετε μια ευκαιρία να προσπαθήσει να επανασυνδεθεί μαζί σας. Θα ήταν πολύ βοηθητικό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ώστε να μπορέσετε να συζητήσετε το ιστορικό της σχέσης σας και τις πράξεις του νυν-πρώην συντρόφου σας με κάποιον που είναι εκπαιδευμένος στην κατανόηση και αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων. Οι διαδικτυακές ομάδες υποστήριξης μπορούν επίσης να βοηθήσουν, καθώς μπορείτε να έρθετε σε επικοινωνία με άλλους ανθρώπους που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι κάθε περίπτωση είναι μοναδική και οι λόγοι μπορεί να διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Κατανοώντας αυτούς τους λόγους, μπορούμε να αποκτήσουμε μια καλύτερη κατανόηση της σύνθετης φύσης της κακοποίησης και να προσεγγίσουμε το θέμα με περισσότερη ευαισθησία και αποδοτικότητα.
Έτσι, την επόμενη φορά που μία γυναίκα θα νιώσει την δύναμη να αποκαλύψει τα όσα βιώνει και η πρώτη σας σκέψη είναι: “Γιατί δεν έφυγε;” σκεφτείτε τους παραπάνω λόγους για τους οι οποίοι υπάρχουν πραγματικά και σχεδόν τις περισσότερες φορές, κρατούν μία γυναίκα σε μία κακοποιητική σχέση.
Πηγές: