Ακραίες Επιθυμίες και Χαμένες Ταυτότητες | Μια Βουτιά στις Σχέσεις του Last Tango in Paris

Γράφει η Στέλλα Φουλούλη, Ψυχολόγος και Εκπαιδευόμενη Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια

Η ταινία Last Tango in Paris επικεντρώνεται σε μια έντονη και σύνθετη σχέση μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών, του Paul (Marlon Brando) και της Jeanne (Maria Schneider), η οποία, όπως περιγράφεις, μπορεί να θεωρηθεί βίαιη, τοξική και βαθιά προβληματική. Εξετάζοντας τη σχέση τους από αυτή την οπτική, μπορούμε να δούμε πώς ο Bertolucci χρησιμοποίησε τη σεξουαλικότητα ως μέσο εξερεύνησης της ανθρώπινης απόγνωσης, αποξένωσης, αλλά και των μη υγιών δυναμικών που μπορεί να αναπτυχθούν ανάμεσα στους ανθρώπους.

Η ψυχολογική κατάσταση των χαρακτήρων

Ο Paul είναι ένας Αμερικανός που ζει στο Παρίσι και μόλις έχει χάσει τη γυναίκα του, κάτι που τον βυθίζει σε υπαρξιακή κρίση. Η απώλεια αυτή τον γεμίζει με θυμό, σύγχυση και έντονη συναισθηματική αποστασιοποίηση. Το γεγονός ότι βρίσκει στην Jeanne μια άγνωστη γυναίκα για να αναπτύξει μια κρυφή και ανώνυμη σεξουαλική σχέση, τονίζει την αποφυγή του να συνδεθεί συναισθηματικά. Αντίθετα, αναζητά στην Jeanne ένα μέσο να εκφράσει τον πόνο του με τρόπο απόλυτο, κάποιες φορές ακόμα και βίαιο.

Η Jeanne, από την πλευρά της, είναι νεότερη και φαίνεται να αναζητά την προσωπική της ταυτότητα. Παρόλο που αρχικά δείχνει να συμμετέχει εθελοντικά στη σχέση, με την πάροδο του χρόνου γίνεται όλο και πιο σαφές ότι βιώνει μια άνιση σχέση εξουσίας. Η αποξένωση και το συναίσθημα καταπίεσης που αισθάνεται καθίστανται ολοφάνερα, καθώς η σχέση τους δεν βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση ή συναισθηματική οικειότητα, αλλά στην ανωνυμία, τον πόνο και την ψυχολογική χειραγώγηση.

Η έννοια της εξουσίας και της κυριαρχίας

Η ταινία διαπραγματεύεται κυρίως τη δυναμική εξουσίας μεταξύ των δύο χαρακτήρων. Ο Paul είναι ο κυρίαρχος στην σχέση αυτή, όχι μόνο λόγω της ηλικίας του και της εμπειρίας του, αλλά και λόγω της συναισθηματικής του αποστασιοποίησης. Επιβάλλει τους δικούς του κανόνες, απαγορεύοντας στη Jeanne να μάθει το όνομά του ή να εμπλακεί συναισθηματικά μαζί του. Αυτή η έλλειψη ταυτότητας και η ανωνυμία δίνει στον Paul τον πλήρη έλεγχο, καθιστώντας τη σχέση τους βαθιά ανισόρροπη.

Αυτή η κυριαρχία, ωστόσο, έχει και βίαιες αποχρώσεις. Σκηνές όπως εκείνη με το βούτυρο (που αργότερα αναδείχθηκε από τη Schneider ως μια σκηνή που γυρίστηκε χωρίς τη συναίνεσή της) φανερώνουν τη σεξουαλική επιθετικότητα και την ανησυχητική φύση της σχέσης, όπου ο Paul δεν δείχνει καμία ενσυναίσθηση για τα συναισθήματα ή την αυτονομία της Jeanne. Αυτό το στοιχείο της βίας καθιστά τη σχέση τοξική, καθώς βασίζεται σε ανισότητα και χειραγώγηση.

Συναισθηματική αποξένωση και καταπίεση της Jeanne

Για τη Jeanne, η σχέση αυτή είναι ένα μείγμα αποπλάνησης και καταπίεσης. Αρχικά φαίνεται να έλκεται από τον Paul, εντυπωσιασμένη από την ωριμότητα και την αυτοπεποίθησή του. Όμως, καθώς η σχέση προχωρά, αρχίζει να αισθάνεται φυλακισμένη σε μια σχέση χωρίς όρια ή αληθινή επικοινωνία. Ο Paul, αντί να τη δει ως ισότιμο σύντροφο, την αντιμετωπίζει ως όχημα για την εξωτερίκευση των δικών του τραυμάτων. Η Jeanne αρχίζει να αναζητά διαφυγή, και καθώς αναπτύσσεται η σχέση της με τον αρραβωνιαστικό της, καταλαβαίνει ότι ο Paul την καταπνίγει συναισθηματικά.

Τοξική ρομαντική σχέση

Η ταινία καταγράφει μια τοξική ρομαντική σχέση, γιατί αν και οι δύο χαρακτήρες μοιράζονται έντονα συναισθήματα, αυτά δεν βασίζονται σε υγιείς βάσεις. Ο Paul είναι παγιδευμένος στον δικό του ψυχολογικό πόνο και εκφράζει τη συναισθηματική του απογοήτευση μέσω της σεξουαλικής κυριαρχίας. Η Jeanne, από την πλευρά της, προσπαθεί να βρει την αυτονομία της και σταδιακά συνειδητοποιεί ότι η σχέση αυτή είναι καταπιεστική. Αυτό την οδηγεί στο να αισθάνεται συναισθηματικά παγιδευμένη, ακόμα και αν υπάρχει μια φαινομενική έλξη μεταξύ τους.

Η αποδοχή και η απόρριψη της ταυτότητας

Ένα σημαντικό θέμα της ταινίας είναι η απόρριψη και η αποδοχή της ταυτότητας. Ο Paul αρνείται να συνδεθεί με το παρελθόν του και την ταυτότητά του, κάτι που τον οδηγεί να θέλει μια σχέση χωρίς όρια ή ταυτότητα. Η Jeanne, από την άλλη, προσπαθεί να βρει την προσωπική της ταυτότητα, παλεύοντας μεταξύ της ελευθερίας και της καταπίεσης. Αυτό το κενό στην αυτογνωσία και των δύο οδηγεί σε μια σύγκρουση όπου ο καθένας τους προσπαθεί να επιβληθεί στον άλλον, και τελικά η σχέση καταρρέει.

Συμπεράσματα

Η ταινία Last Tango in Paris είναι ένα ψυχολογικό δράμα που καταγράφει τη βία και την τοξικότητα μιας σχέσης που δεν βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη ή σεβασμό, αλλά στην εκμετάλλευση, την εξουσία και την συναισθηματική απομόνωση. Η Jeanne αισθάνεται παγιδευμένη, ενώ ο Paul χρησιμοποιεί τη σχέση για να εκφράσει τον δικό του πόνο. Αυτή η ένταση ανάμεσα στη σεξουαλική έλξη και τη συναισθηματική αποξένωση καθιστά τη σχέση βαθιά προβληματική, αλλά και ενδιαφέρουσα για ανάλυση, καθώς αποτυπώνει τις σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης και των σχέσεων.

 

Πηγή:

https://www.youtube.com/watch?v=021jNOEVytQ