Γράφει η Φιλίππα Αναστοπούλου , Κλινική Ψυχολόγος
Η Διαταραχή Munchausen αποτελεί έναν μοναδικό κόσμο στον χώρο της ψυχοπαθολογίας, όπου η πραγματικότητα συγχέεται με το ψεύδος. Αυτή η σπάνια διαταραχή, η οποία οφείλει το όνομά της στον Βαρώνο von Munchausen, έναν Γερμανό αριστοκράτη και ανθρωπολογικό χαρακτήρα γνωστό για τις υπερβολικές αφηγήσεις των περιπετειών του, εμπλουτίζει τη συνολική κατανόηση της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς.
Η Διαταραχή Munchausen διακρίνεται από τη συστηματική παρουσίαση ψευδών ασθενειών ή συμπτωμάτων, με στόχο την απόκτηση προσοχής, ιατρικής περίθαλψης ή αναγνώρισης. Παρά το γεγονός ότι η συμπεριφορά αυτή πηγάζει από συναισθηματικές ανάγκες, οι πάσχοντες εκδηλώνουν εξαιρετική δεξιότητα στο να κατασκευάζουν αξιοπιστία γύρω από τις ψευδείς τους παθήσεις. Συνήθως, δεν υπάρχει εμφανής οικονομικός ή εξωτερικός κίνδυνος που να δικαιολογεί αυτή τη συμπεριφορά.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η Διαταραχή Munchausen δεν χαρακτηρίζεται από πρόθεση κακόβουλων πράξεων. Οι πάσχοντες, συχνά αντιμετωπίζοντας σοβαρές ψυχολογικές ή σωματικές δυσκολίες, προσπαθούν να διαχειριστούν την πραγματικότητα μέσω του φανταστικού.
Ωστόσο, υπάρχει και μια παραλλαγή της Διαταραχής Munchausen που γνωστοποιείται ως “Munchausen by Proxy.” Το “Munchausen by Proxy” (MBP), επίσης γνωστό ως σύνδρομο “factitious disorder imposed on another” (FDIA), είναι μια σοβαρή και επικίνδυνη μορφή κακοποίησης. Σε αυτή την περίπτωση, ένας γονιός ή φροντιστής προκαλεί ψευδή συμπτώματα ή ασθένειες σε ένα παιδί ή άλλο άτομο για παραπλάνηση, προσοχή, συμπόνια ή άλλα οφέλη. Αυτή η παραλλαγή μπορεί να θεωρηθεί πιο κοντά σε μια μορφή κακοποίησης, καθώς το άτομο που πάσχει είναι αθώο και θύμα παραπλάνησης.
Οι κακοποιητικοί δρόμοι που ακολουθούνται στο MBP είναι ποικίλοι. Ο άνθρωπος που πάσχει από τις παραπλανητικές πράξεις του κακοποιού του μπορεί να υποστεί πολλαπλές ιατρικές εξετάσεις, περιττές θεραπείες, ακόμα και χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς πραγματική ανάγκη.
Οι συνέπειες για το θύμα μπορεί να είναι σοβαρές, από σωματικές επιπτώσεις έως και θάνατο. Πέρα από τη σωματική πλευρά, το θύμα ενδέχεται να υποστεί και ψυχολογική κακοποίηση, καθώς η εμπλοκή σε αυτό το σύνδρομο δημιουργεί περίπλοκες δυναμικές στις σχέσεις και την εμπιστοσύνη.
Η πρόκληση στην αντιμετώπιση αυτής της διαταραχής είναι περίπλοκη, καθώς οι πάσχοντες συνήθως αντιστέκονται στην αποκάλυψη της αλήθειας. Η ψυχοθεραπεία, σε συνδυασμό με ιατρική παρακολούθηση, αποτελεί το κυρίαρχο μέσο για τη διαχείριση και την αντιμετώπιση αυτής της προκλητικής διαταραχής.
Φάρμακα μπορεί να χορηγηθούν ανάλογα με τις συνοδευτικές καταστάσεις, όπως κατάθλιψη ή άγχος, που μπορεί να παρουσιαστούν συγχρόνως. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η χρήση φαρμάκων δεν αντικαθιστά τη ψυχοθεραπεία, η οποία στοχεύει στην κατανόηση και αντιμετώπιση των βαθύτερων ψυχολογικών προβλημάτων που οδηγούν σε αυτήν την ατυχή συμπεριφορά.
Άτομα με MBP συχνά είναι παθολογικοί ψεύτες και επιδεικνύουν ανεξήγητη ανάγκη για έλεγχο και προσοχή. Η αντιμετώπιση του MBP απαιτεί συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες της υγείας, καθώς και την προστασία του θύματος από περαιτέρω κακοποίηση.
Καθώς η αντιμετώπιση εξατομικεύεται για κάθε ασθενή, είναι σημαντικό να συνεργαστεί μια εξειδικευμένη ομάδα επαγγελματιών υγείας, περιλαμβανομένων ψυχολόγων και ιατρών, για την κατάλληλη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Η πρόκληση για την επιστήμη και την κοινότητα υγείας παραμένει: Πώς μπορούμε να παρέμβουμε αποτελεσματικά σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα και το ψεύδος συγχωνεύονται; Ενώ η επιστήμη συνεχίζει να ανακαλύπτει τα μυστικά της ανθρώπινης ψυχής, η αντιμετώπιση της Διαταραχής Munchausen παραμένει πρόκληση, καλώντας τους επαγγελματίες υγείας να συνεργαστούν για την καλύτερη φροντίδα των ασθενών.
Στη συνεχή πορεία της εξέλιξης, η κατανόηση της Διαταραχής Munchausen είναι σημαντική για την ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης και τη διάδοση της ευαισθητοποίησης. Μέσα από την ενίσχυση της γνώσης και της συνειδητοποίησης, είμαστε σε θέση να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια από εξειδικευμένο επαγγελματία.
Πηγές;
https://doi.org/10.1016/s0140-6736(95)90747-5
https://doi.org/10.4324/9780203955611-17
https://doi.org/10.1590/s1679-45082017md3746